- bestuurskundige (1970)
Uit 'Prozac had mij niet het antwoord gegeven', interview 'De Volkskrant' 3-2-2019, door Fokke Obbema
(Geen) twijfel
De atheïst en de orthodox-gelovige staan op dezelfde manier in het leven. Ze laten beiden absoluut geen twijfel toe. Voor mij is twijfel juist belangrijk. Ik probeer open naar de wereld te kijken.
Liefde
Wat is de zin van ons leven?
Voor mij is dat: liefde zijn en liefde doen. Dat klinkt misschien gemakkelijk, maar daarvoor moest ik weer ontdekken dat je liefde bent. Sommige mensen hebben dat vanzelf, bij mij was dat weggezakt. Ik was bezig met wat er allemaal anders moest, aan mezelf en aan de wereld. Daardoor had ik geen toegang meer tot de notie dat de liefde in mij zit. Dat moest ik weer ontdekken. De zin van het leven ontstaat als je de liefde ook kan doen.
Beoefening
Emoties vloeien voort uit gedachten die je al lang hebt. De vrijheid ontstaat wanneer je die gedachten onderkent en ze stil kunt maken. Dat past bij wat je in mystieke stromingen aan beoefening leert.
Alles komt goed
Mystiek zie ik als tegenhanger van orthodoxie, waarin alles is vastgelegd in leefregels en je doet alsof je alles zeker weet. Bij mystiek ga je ook op zoek naar het transcendente, maar dan door naar binnen te keren. Vanuit de stilte die je aantreft, leg je verbinding met het hogere. Alle mystieke richtingen hebben overigens dezelfde troostrijke boodschap voor je: je wordt niet geboren met schuld, alles is liefde, alles komt goed. Dat is ook de oorspronkelijke boodschap van het christendom.
Welke kamer
Maar waar het om gaat is wijsheid. Om die te ervaren zit intelligentie je eerder in de weg. Nu denk ik: iedereen is wijs, maar we laten ons door gebeurtenissen in ons leven ervan weg leiden. Als je stil wordt en echt naar jezelf leert luisteren, kom je erachter dat je al weet wat je moet weten. Het gaat dan niet alleen om je moreel kompas, maar ook wat goed is voor jezelf. Weten in welke context je gedijt. Het beeld dat ik daarbij heb, is dat van je ziel als een gong. In de ene kamer maakt hij een dof geluid, in een andere kamer klinkt hij prachtig vol en trilt hij uren na. Spreek je je innerlijke wijsheid aan dan weet je in welke kamer je ziel thuishoort.
Ik weet het verder ook niet
Hoe kijkt u tegen de dood aan?
Als ik nu dood zou gaan, zou ik er vrede mee kunnen hebben. Dan laat ik mensen in liefde achter. Mijn kinderen zijn stevig genoeg om het leven aan te kunnen. Er is meer warmte om me heen en ik ben vooral blijer met mezelf. Of er daarna nog iets is? Ik vermoed dat onze ziel blijft bestaan, maar ik weet het verder ook niet.
Home --- Index citaten
Pagina gemaakt 2-5-2025