Collectieve waan

In Kenia worden momenteel gelovigen opgegraven die zichzelf dood hongerden. Ze waren lid van de sekte Good News International Church. De slachtoffers was voorgehouden dat ze Jezus zouden ontmoeten als ze maar voldoende zouden hongeren. Zoals bij elk geloof met een charismatisch leider sloten velen zich bij de sekte aan. Sekte, omdat er hier sprake was van een ongezonde groepscollusie, waarin de leden elkaar meesleepten en ondersteunden. In wezen was hier sprake van een collectieve waanstoornis. Een waan is een op de voorgrond tredende beleving of overtuiging die langer dan een maand aanhoudt, in strijd met de (gangbare) werkelijkheid en die bovendien niet corrigeerbaar is. Oftewel: een waan is een fantasie die door de betrokkene beschouwd wordt als werkelijkheid.

Het nieuws uit Kenia bracht me terug bij mijn eigen jeugdjaren, waarin ik me geregeld kritisch uitliet over kerkelijke rituelen, inzichten en waarheden. 'Bid en u zal gegeven worden', was er één, met in het verlengde ervan gebedsgenezing. 'Als je voldoende geloofde' zou je als het ware bergen kunnen verzetten, zelfs in de letterlijke betekenis. Voldoende geloven: het lijkt net iets minder kwalijk dan voldoende hongeren. Alhoewel: je zult maar tot de conclusie hebben moeten komen dat je geloof dus niet toereikend is.

Sommige christenen bidden om bewaard te mogen worden, bijvoorbeeld in het drukke verkeer waarin zich allerlei mensen onder invloed mengen en waarin verboden gebruik van de telefoon ook al dagelijks slachtoffers maakt. En gelukkig: meestal 'helpt' dit bidden, want statistisch is de kans op zo'n ongeluk nog niet erg groot. Maar als je toch slachtoffer wordt? Heb je dan dus onvoldoende geloofd?


Index chronol. en op trefw.

Pagina geschreven 24-4-2023.